سونوگرافی داپلر یکی از انواع مختلف سونوگرافی است که در دوران بارداری استفاده می‌شود. این فرایند تصویربرداری با استفاده از امواج اولتراسوند صورت می‌گیرد و اطلاعاتی درباره جریان خون در رگ‌ها و عروقی که به جنین و رحم مادر متصل هستند، ارائه می‌دهد.
با اینکه سونوگرافی داپلر در بسیاری از موارد بارداری مفید است، اما باید توجه داشت که همانند هر روش پزشکی دیگری، خطرات و محدودیت‌های خاصی نیز دارد. در صورتی که سونوگرافی داپلر به طور نادرست یا بی‌دقت انجام شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل، اهمیت دارد که این فرایند توسط متخصصان مجرب و مطابق با دستورالعمل‌های پزشکی انجام شود.
سونوگرافی داپلر:
سونوگرافی داپلر از امواج اولتراسوند یا امواج صوتی با فرکانس بالا برای ارزیابی ریتم قلب و گردش خون جنین استفاده می‌کند. عملکرد آن شباهت‌هایی با سونوگرافی معمولی دارد، اما تفاوتی که وجود دارد این است که در سونوگرافی معمولی از امواج صوتی برای تصویربرداری از جنین استفاده می‌شود. در عوض، سونوگرافی داپلر از امواج با فرکانس بالا برای بررسی رشد طبیعی جنین، میزان مواد مغذی و اکسیژن در بدن جنین، مسدودیت مسیر جریان خون در رگ‌ها و سایر موارد استفاده می‌کند.
برای چه افرادی از این سونوگرافی استفاده می شود؟
سونوگرافی داپلر در شرایط مختلف و برای بررسی موارد گوناگونی تجویز می‌شود. در زیر به موقعیت‌هایی که پزشک ممکن است این نوع سونوگرافی را تجویز کند، اشاره می‌کنم:
- دوران بارداری: سونوگرافی داپلر در طول دوران بارداری به منظور ارزیابی ریتم قلب و جریان خون جنین استفاده می‌شود.
- مصرف سیگار یا مواد حاوی نیکوتین توسط مادر باردار: اگر مادر باردار از سیگار یا سایر مواد حاوی نیکوتین استفاده کند، سونوگرافی داپلر به منظور بررسی تأثیر این مواد بر جریان خون جنین مورد تجویز قرار می‌گیرد.
- بارداری دوقلو یا چندقلو: در موارد بارداری چندقلو، سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون و ریتم قلب هر جنین به کار می‌رود.
- بررسی چسبندگی جفت: سونوگرافی داپلر برای ارزیابی چسبندگی جفت (مانند چسبندگی جفت توام) تجویز می‌شود.
- رشد کند جنین: در صورت کند بودن رشد جنین، سونوگرافی داپلر جهت ارزیابی و پیگیری وضعیت رشد جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سابقه سقط جنین: اگر مادر باردار سابقه سقط جنین داشته باشد، سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون جنین و ریتم قلب استفاده می‌شود.
- فوت فرزند قبلی در زمان تولد: در صورتی که فرزند قبلی مادر در زمان تولد فوت کرده باشد، سونوگرافی داپلر جهت بررسی جریان خون جنین و ریتم قلب تجویز می‌شود.
- مشکل در شریان نافی جنین یا جریان خون در عروق بند ناف: در صورت وجود مشکل در شریان نافی جنین یا جریان خون در عروق بند ناف، سونوگرافی داپلر برای ارزیابی و پیگیری این مسائل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- حساسیت گروه خونی مادر و جنین (RH): در صورت وجود حساسیت گروه خونی مادر و جنین (RH)، سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون جنین و ارزیابی توضعیت جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- فشار خون بالا یا دیابت بارداری: در صورتی که خانم باردار مبتلا به فشار خون بالا یا دیابت بارداری باشد، سونوگرافی داپلر جهت بررسی جریان خون جنین و تاثیر این وضعیت‌ها بر سلامت جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شاخص توده بدنی (BMI) بالا یا پایین مادر باردار: در صورتی که شاخص توده بدنی (BMI) مادر باردار بسیار بالا یا بسیار پایین باشد، سونوگرافی داپلر برای ارزیابی جریان خون جنین و بررسی تأثیر این وضعیت بر سلامت جنین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سندرم سیلی گونه در هفته بیستم بارداری: مادرانی که در هفته بیستم بارداری هستند و از سندرم سیلی گونه رنج می‌برند، ممکن است سونوگرافی داپلر را به منظور بررسی جریان خون جنین و ارزیابی وضعیت جنین تجویز کنند.
توجه داشته باشید که این فهرست فقط برخی از مواردی است که سونوگرافی داپلر ممکن است توسط پزشکان تجویز شود. تصمیم نهایی برای انجام سونوگرافی داپلر بر اساس وضعیت و نیازهای هر بیمار توسط پزشک اتخاذ می‌شود.
خطرات برای جنین
سؤال متداولی درباره خطرات سونوگرافی داپلر برای جنین مطرح است. در این روش، امواج اولتراسوند از رحم مادر عبور کرده و به بدن جنین درون آن برخورد می‌کنند. تصویر این برخورد روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود و از طریق آن می‌توان حرکات و وضعیت سلامتی جنین را بررسی کرد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که سونوگرافی داپلر برای جنین تأثیری بر وزن، بینایی، شنوایی و سلامتی نوزاد ندارد. همچنین، این نوع اسکن با سرطان اطفال یا مشکلات دیگری مانند دیسلکسی مرتبط نیست. بنابراین، می‌توان گفت که سونوگرافی داپلر برای جنین هیچ ضرری ندارد. با این حال، باید به خاطر داشت که در این نوع اسکن، دستگاه مقدار کمی گرما تولید می‌کند که توسط بدن جذب می‌شود. این گرما معمولاً کمتر از یک درجه سلسیوس است و برای شما یا جنین هیچ ضرری ندارد. با این حال، اگر گرمای تولید شده توسط دستگاه به بالای 4 درجه سلسیوس برسد، ممکن است به بافت‌های بدن آسیب وارد شود.
سونوگرافی داپلر خانگی و خطرات آن
همانطور که اشاره کردیم، خطرات سونوگرافی داپلر ممکن است به دلیل تمرکز پرتوها در یک ناحیه کوچک ایجاد شود. این تصویربرداری می‌تواند گرما را به میزان زیادی تولید کند و اگر جریان در یک نقطه متمرکز شود، گرما بیشتر تولید و توسط بافت‌های بدن احساس می‌شود. با این حال، زیرا سونوگرافی داپلر جریان خون را نشان می‌دهد و خون در حال گردش مداوم است، گرمای تولید شده توسط آن پخش می‌شود. برخی از دستگاه‌های سونوگرافی داپلر جدید هم خودکاراً شدت پرتو فراصوت را در حین استفاده کاهش داده تا میزان گرمای تولید شده کاهش یابد. اگر سونوگرافی داپلر توسط تکنسین متخصص انجام شود، هیچ خطری وجود ندارد. با این حال، پزشکان و متخصصان مامایی تأکید می‌کنند که باید از استفاده از دستگاه‌های سونوگرافی داپلر دستی در خانه که توسط افراد غیرمتخصص انجام می‌شود خودداری کنید. علاوه بر عوارض و خطرات احتمالی، تفسیر نتایج با استفاده از این نوع دستگاه‌های تصویربرداری به طور معمول همراه با خطاهای بیشتری است.
نظرات کاربران