تشخیص و درمان هیدروپس جنینی

هیدروپس جنینی یک بیماری نادر و بسیار خطرناک است که به طور تقریبی نیمی از جنین‌های مبتلا به این بیماری را از بین می‌برد. می‌توان گفت که درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ با این حال، از طریق پیشگیری از بروز آن یا با تشخیص زودهنگام و آغاز درمان، احتمال نجات جنین از این بیماری و مرگ آن افزایش می‌یابد. در این مقاله، قصد داریم درباره تشخیص هیدروپس جنینی و روش‌های درمان این بیماری صحبت کنیم تا با آن بیشتر آشنا شوید. با ما همراه باشید!

هیدروپس جنینی چیه و چه علائمی داره؟

هیدروپس یا خیز جنینی یک بیماری است که در آن مایع در یک یا چند قسمت از بدن جنین تجمع می‌یابد. ممکن است ریه، قلب، زیر پوست، شکم و سایر مناطق بدن جنین بزرگتر از حد معمول باشند و این علت آن مایعاتی است که در اطراف این نواحی تجمع می‌یابند. همانطور که اشاره شد، این بیماری نادر است و به طور متوسط هر 2500 جنین یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. دو نوع هیدروپس ایمنی و غیرایمنی وجود دارد و علت بروز هر کدام از این نوع‌ها نیز متفاوت است.

هیدروپس جنینی شامل علائم مختلفی است. معمولاً قبل از تولد، علائمی مانند افزایش زیاد مایع آمنیوتیک، ضخیم شدن جفت، بزرگ شدن اندام‌های داخلی جنین و سایر نشانه‌های مشابه قابل مشاهده است که معمولاً توسط پزشک در طی سونوگرافی تشخیص داده می‌شوند.

همچنین، پس از تولد نیز علائمی مانند رنگ پریدگی جنین، ورم شدید، به ویژه در بخش شکم، بزرگ شدن کبد و طحال، کبودی پوست و سایر نشانه‌های مشابه نشان می‌دهند که حضور هیدروپس جنینی را نشان می‌دهند.

تشخیص هیدروپس چطوری انجام می‌شه؟

برای تشخیص هیدروپس جنینی، روش‌های مختلفی وجود دارد که معمولاً با توجه به علائم اولیه قبل از تولد، اقداماتی برای تشخیص قطعی انجام می‌شود. در سونوگرافی بارداری، ممکن است علائم قابل مشاهده باشند. اگر پزشک به شکل مشکوکی از این بیماری باشد، آزمایش خون جنین در نظر گرفته می‌شود. با استفاده از سرنگی طولانی، از طریق شکم مادر وارد می‌شود و با استفاده از بند ناف، از یک رگ خونی جنین خون گرفته می‌شود تا آزمایش انجام شود.

روش دیگری برای تشخیص هیدروپس جنینی استفاده از مایع جنینی یا آمنیوتیک است. این روش به عنوان آمنیوسنتز شناخته می‌شود. مایع جنینی شامل بخش‌هایی از سلول‌های جنینی است و اگر نمونه‌ای از این بخش گرفته شود، می‌توان بسیاری از بیماری‌های احتمالی جنین را تشخیص داد. گاهی اوقات پزشک ممکن است نقص‌های احتمالی که ناشی از هیدروپس جنینی است را در قلب جنین مشاهده کند و با استفاده از اکوکاردیوگرافی قلب جنین، تشخیص داده شود.

درمان هیدروپس جنینی قبل و بعد از تولد

در برخی موارد، مانند هیدروپس ایمنی، می‌توان قبل از تولد درمان هیدروپس جنینی را آغاز کرد. با انتقال خون به جنین، این امکان به وجود می‌آید که جنین تا قبل از زایمان درون رحم زنده بماند. اگر درمان به اندازه کافی مؤثر نباشد، سعی می‌شود با استفاده از روش‌هایی مانند القای زایمان یا سزارین، جنین را قبل از موعد مقرر به دنیا آورد.

معمولاً درمان هیدروپس جنینی پس از زایمان انجام می‌شود. برای این منظور، مایعی که اطراف ریه، قلب و سایر اعضای بدن را فشرده کرده است، با استفاده از یک سرنگ از بدن نوزاد خارج می‌شود. ممکن است نوزاد در تنفس مشکل داشته باشد که در این صورت از دستگاه‌های کمک تنفسی برای کمک به تنفس نوزاد استفاده می‌شود. اگر نوزاد هیدروپس ایمنی دارد، انتقال خون سازگار به او انجام می‌شود. درمان عفونت‌ها و رفع مشکلات زیربستی مانند درمان عفونت‌ها نیز از روش‌های دیگر درمان هیدروپس جنینی است.

عوارض بیماری هیدروپس برای جنین و مادر

بیماری هیدروپس جنینی نه تنها برای جنین خطرناک است، بلکه تأثیراتی هم بر روی مادر دارد. در برخی موارد، این بیماری باعث تشنج و افزایش شدید فشار خون در مادر می‌شود که ممکن است منجر به انجام سزارین اورژانسی شود.

در بسیاری از موارد، درمان پس از تولد نتایج مطلوبی ندارد و تقریباً نیمی از نوزادانی که با این عارضه به دنیا می‌آیند، بعد از چند روز از دنیا می روند. با این حال، برخی از این نوزادان نیز توانسته‌اند به زندگی ادامه دهند. به علاوه، برخی دیگر با مشکلاتی مانند عوارض قلبی، عوارض مغزی، تشنج و مشکلات دیگر ممکن است زندگی خود را ادامه دهند.

با هیدروپس و عوارضش چه باید کرد؟

پیشگیری همواره بهترین راه برای جلوگیری از بیماری‌ها بوده و هست. با این حال، برخی از بیماری‌ها قابلیت پیشگیری کمتری دارند. در صورتی که در مورد هیدروپس جنینی ایمنی صحبت کنیم، برای خانم‌هایی که احتمال ناسازگاری خونی با جنین خود را دارند، ممکن است پزشک آمپول روگام را تجویز کند. این آمپول باعث می‌شود که آنتی‌بادی‌هایی که با گلبول‌های قرمز خون جنین مبارزه می‌کنند، تولید نشده و هیدروپس جنینی ایجاد نشود.

اگر تشخیص اختلالات جنینی در مراحل ابتدایی انجام شود، شانس درمان نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، مناسب است در طول دوران بارداری با حساسیت به مراجعات منظم به پزشک توجه کنید تا در صورت وجود مشکل، به سرعت به درمان فکر شود.