کودکان به دلیل محدودیت در تفکر انتزاعی، اغلب در بیان احساسات و هیجانات خود با چالش روبرو هستند. این سرکوب و نبود مهارت در ابراز احساسات، به ویژه احساسات منفی، می تواند سلامت روانی کودک را به خطر اندازد. بنابراین، یافتن راه هایی که به کودک امکان بروز هیجانات خود را به غیر از بیان کلامی بدهد، ضروری به نظر می رسد.
بازی ابزاری است که به کودکان امکان بیان خود را می دهد، بدون در نظر گرفتن نژاد، زبان یا ملیت. بازی از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است:
- ذاتی بودن: کودکان طبیعتاً به بازی گرایش دارند و بدون نیاز به آموزش، به سمت بازی کردن می روند.
- آزادانه انتخاب شدن: کودکان در انتخاب نوع بازی آزادند و تنوع بازی ها و خلاقیت در ابداع بازی های جدید، این فرصت را به آنها می دهد.
- غیر واقعی بودن: بازی فعالیتی غیر واقعی است و کودکان می توانند با قدرت تخیل خود، در نقش های غیر واقعی ظاهر شوند.
- کاربرد فعالانه و لذت بخش: این ویژگی مهمترین جنبه بازی است و موجب افزایش تمایل کودک برای مشارکت در بازی می شود.
بازی درمانی یک روش درمانی است که برای مقابله با استرس‌های هیجانی و همچنین برای کودکانی که با مشکلات خانوادگی دست و پنجه نرم می‌کنند، به کار گرفته میشود. درمانگران که در این زمینه تخصص دارند، معتقدند که این تکنیک به کودکان این امکان را میدهد تا مسائلی را که نمی‌توانند در محیط روزمره‌شان مطرح کنند، در قالب بازی بیان کنند و با هدایت درمانگر، هیجانات منفی خود را نمایان سازند.
در بازی درمانی، درمانگر به صورت مشروط و غیرقضاوتی، رفتار کودکان را می‌پذیرد. او بدون آنکه کودکان را شگفت‌زده کند، با آنها به گفت‌وگو می‌پردازد و نادرستی اعمال آنها را به آنها گوشزد نمی‌کند.
مراحل بازی درمانی
مراحل بازی درمانی به شرح زیر است:
- ارزیابی اولیه: در این مرحله، درمانگر با انجام مصاحبه با والدین و کودک، اطلاعات اولیه در مورد مشکلات و نیازهای کودک را جمع‌آوری میکند.
- تعیین اهداف درمان: پس از ارزیابی اولیه، درمانگر اهداف درمانی را با همکاری والدین و کودک تعیین میکند.
- انتخاب بازی‌ها و فعالیت‌ها: درمانگر با توجه به اهداف تعیین شده، بازی‌ها و فعالیت‌های مناسب را انتخاب میکند که به کودک کمک کند تا احساسات و تجربیات خود را بیان کند.
- اجرای بازی درمانی: در طول جلسات درمانی، درمانگر به صورت مشاهده‌گرانه و غیرقضاوتی، رفتار کودک را در بازی‌ها و فعالیت‌ها دنبال میکند و به او کمک میکند تا احساسات و تجربیات خود را بیان کند.
- ارزیابی و پیگیری: در طول و پس از درمان، درمانگر به طور مستمر پیشرفت کودک را ارزیابی میکند و در صورت نیاز، برنامه درمانی را تعدیل می‌نماید.
این مراحل به درمانگر کمک میکند تا با شناخت دقیق مشکلات کودک و هدایت او در بازی‌ها، به اهداف درمانی مورد نظر دست یابد.
بازی هایی که می توان با بچه ها انجام داد
بازی کلمات احساسی
هدف اساسی از این بازی کمک به کودکان برای بیان و ابراز احساسات خود است. کودکان معمولاً در بیان کلامی احساسات با مشکل مواجه هستند. دلایل این مشکل میتواند ترس از ابراز مستقیم احساسات و هیجانات باشد.
این بازی به کودکان کمک میکند تا احساسات خود را در قالب کلمات نوشته شده بر روی کاغذ یا تصاویر کشیده شده از هر احساس بر روی کاغذ نشان دهند. این تکنیک نه تنها برای کودکان بدون اختلال مفید است، بلکه برای کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری، نقص توجه و بیش فعالی و مشکلات اضطرابی نیز قابل اجرا و موثر است.
بازی صندلی‌ها
این بازی تکنیک مناسبی برای کنترل خشم و پرخاشگری، کاهش رقابت‌های منفی و افزایش مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری در کودکان است. برخی از کودکان تمایل شدیدی به رقابت دارند و به طور افراطی خواهان پیروزی در رقابت‌هایشان هستند. بازی صندلی‌ها روشی جذاب است که کودک را به سمت گروه و مشارکت در فعالیت‌های گروهی سوق میدهد.
در این بازی، درمانگر آهنگی را برای بچه‌ها پخش میکند و پس از چند دقیقه آهنگ قطع میشود. بچه‌ها باید همگی روی صندلی‌ها جا شده باشند، در غیر این صورت بازی را باخته اند.
سایر بازی‌های مرتبط با احساسات شامل بازی بلند کردن میله‌های رنگی، بازی “زندگی خود را رنگ بزنید” و بازی “بادکنک خشم” میباشد.
نظرات کاربران