آموزش بیان احساسات و مدیریت آنها به کودکان، چالشی پیچیده است، زیرا مفهومی کاملاً انتزاعی و غیرقابل لمس دارد. به همین دلیل، توصیف احساساتی مانند غم، ترس یا هیجان برای کودکان بسیار دشوار است. با این حال، احساسات دلبندان کوچک ما بر روی هر تصمیمی که می‌گیرند، تأثیرگذار است، لذا بسیار مهم است که به فرزندان خود درباره احساساتشان آموزش دهید و این کار را هر چه زودتر انجام دهید. در ادامه این مقاله، روش صحیح آموزش بیان احساسات به کودکان را به شما توضیح خواهیم داد.
اهمیت آموزش بیان احساسات به کودکان چیست؟
کودکانی که توانایی درک احساسات خود را دارند، از رفتارهایی مانند عصبانیت، خشونت و سرکشی برای بیان وضع و حال خود استفاده نمی‌کنند. یک کودکی که بتواند بگوید: “من از تو عصبانی هستم”، کمتر احتمال دارد به سمت خشونت و خشونت آمیز رفتار کند و یک کودکی که بتواند بگوید: “این احساسات من را ناراحت می‌کند”، بهتر از همسالانش قادر به حل صلح‌آمیز درگیری‌هاست.
چرا باید روش بیان احساسات را به کودک یاد بدهیم؟
باید بدانید که آموزش بیان احساسات و کنترل آنها، به فرزندان شما کمک می‌کند تا از نظر ذهنی قوی‌تر شوند. کودکانی که قادر به درک احساسات خود هستند و مهارت‌های مدیریت آنها را دارند، می‌توانند با اطمینان مواجهه کنند که قادرند با چالش‌ها و مشکلات زندگی سر و کار آورند. این ممکن است به نظر شما سخت بیاید، اما با تلاش و تمرین، شما به راحتی قادر خواهید بود این مهارت را به دست آورید.
روش های آموزش بیان احساسات
برای آموزش بیان احساسات روش های گوناگونی وجود دارد ازجمله:
بچه ها را با نام احساسات خود آشنا کنید
به کودک پیش‌دبستانی خود، نام و معنای احساسات اساسی مانند شادی، عصبانیت، غم و ترس را آموزش دهید. کودکان بزرگتر می‌توانند کلمات احساسی پیچیده‌تری مانند فشار، ناامیدی و عصبانیت را یاد بگیرند.
یک روش عالی برای کمک به کودکان در یادگیری و درک احساسات، بحث در مورد احساسات شخصیت‌های مختلف در کتاب‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی است. به عنوان مثال، هنگام تماشای یک فیلم، می‌توانید مکث کنید و بپرسید: “فکر می‌کنید او در حال حاضر چه احساسی دارد؟” سپس، درباره احساسات مختلفی که این شخصیت ممکن است تجربه کرده باشد و همچنین دلایل آنها را با فرزندتان بحث و گفتگو کنید.
بحث در مورد احساسات دیگران به کودکان یک منفعت دیگر هم دارد و آن این است که به آنها درباره همدلی آموزش می‌دهد. کودکان کوچک فکر می‌کنند که جهان به اطراف آنها می‌چرخد، بنابراین یادگیری اینکه افراد دیگر نیز احساساتی دارند، تجربه‌ای مهم برای آنها است که دیدگاه و نگرششان را در این زمینه تغییر می‌دهد. اگر دوست دوست‌داشتنی شما بفهمد که با هل دادن و پرت کردن دوستش، ممکن است او را زخمی و ناراحت کند، احتمال اینکه چنین کاری را انجام دهد، به شدت کاهش می‌یابد.
درباره احساسات صحبت کنید
به کودکان نشان دهید چگونه در دایره لغات روزمره خود از کلمات احساسی استفاده کنند. برای کمک به آنها در الگوسازی برای بیان احساسات، بهتر است از هر فرصتی برای به اشتراک گذاشتن احساسات خودتان استفاده کنید.
بطور مثال، می‌توانید بگویید: “من ناراحت هستم از اینکه تو اسباب‌بازی‌هایت را با خواهرت به اشتراک نمی‌گذاری. فکر می‌کنم خواهرت هم بابت این اتفاق ناراحت شده باشد.”
یک راهکار دیگر برای آموزش بیان احساسات این است که هر روز از دلبند خود بپرسید: “امروز چه احساسی داری؟” با این روش، شما به او کمک خواهید کرد تا آنچه در درونش می‌گذرد را با شما به اشتراک بگذارد و یاد بگیرد درباره احساسات و حالاتش حرف بزند.
اگر با بچه‌های کم سن و سال سر و کار دارید، می‌توانید از یک نمودار ساده استفاده کنید که در آن چهره‌های آدمک‌هایی با احساسات مختلف به تصویر کشیده شده است. این کار به آنها کمک می‌کند تا یک احساس را انتخاب کرده و سپس درباره آن احساس با هم صحبت کنند. همچنین، مفید است که درباره انواع موارد و عللی که بر احساسات فرزندتان تأثیر می‌گذارند، با او صحبت کنید.
به عنوان والدین آگاه، وقتی متوجه می‌شوید که فرزندتان احساس خاصی دارد، به آن اشاره کنید. به عنوان مثال، بگویید: “عزیزم، به نظر می‌رسد واقعاً خوشحال هستی که می‌خواهیم بستنی بخوریم” یا “متوجه می‌شوم که از بازی با آن بلوک‌های خانه‌سازی ناامید شده‌ای.” انجام این کارها باعث خواهد شد که او درک بهتری از احساسات مختلف خود و عوامل ایجادکننده آنها پیدا کند.
راهکارهای مقابله ای را به او آموزش دهید
بچه‌ها باید یاد بگیرند که فقط به این دلیل که احساس خشم می‌کنند، به این معنا نیست که می‌توانند شخصی را بزنند. در عوض، آنها باید مهارت‌های کنترل عصبانیت و خشم را بیاموزند تا بتوانند درگیری‌ها را به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز حل کنند. بنابراین، به طور پیشگیرانه به کودک خود یاد دهید که چگونه با احساسات ناراحت‌کننده کنار بیاید و آنها را مدیریت و برطرف کند.
فرزند خود را تشویق کنید که در هنگام تجربه ناراحتی، خشم یا هر احساس آزاردهنده دیگر، وقتی را برای آرام شدن خود در نظر بگیرد. او را تشویق کنید وقتی ناراحت شد، به اتاقش یا مکان آرام دیگری برود. این کار می‌تواند به فرزندتان کمک کند تا قبل از نقض کردن قوانین و یا انجام دادن یک کار اشتباه و در نتیجه تحمل عواقب و مجازات آن، آرامش خود را به دست آورد.
همچنین، به کودک خود روش‌های سالم برای کنارآمدن با احساسات غم‌انگیز را آموزش دهید. اگر فرزندتان از اینکه دوستش با او بازی نمی‌کند ناراحت شده است، با او درباره راه‌هایی که می‌تواند با احساسات غم‌انگیز خود کنار بیاید، صحبت کنید. در اغلب موارد، بچه‌ها نمی‌دانند که وقتی ناراحت شده‌اند، چه کاری باید بکنند. بنابراین، به پرخاشگری روی می‌آورند و یا رفتارهایی با هدف جلب توجه از خود نشان می‌دهند.
تقویت مثبت
رفتارهای مطلوب فرزندتان را با نشان دادن نتایج مثبت و قابل مشاهده، تقویت کنید. از روش‌هایی که فرزندتان احساسات خود را به شیوه‌ای مناسب و اجتماعی بیان می‌کند، تحسین کنید. به عنوان مثال، با گفتن جملاتی مانند: “من از کلمات و ادای تو وقتی به خواهرت گفتی عصبانی هستی خیلی خوشحال شدم.” او را تشویق کنید و از او بخاطر این رفتار صحیح تشکر کنید و او را ترغیب کنید که به این روش‌های صحیح ادامه دهد.
یک روش بسیار موثر دیگر برای آموزش بیان احساسات و تقویت عادت‌های سالم، استفاده از سیستم پاداش است. به عنوان مثال، ایجاد یک سیستم “سیستم اقتصادی” که در آن برای هر کار خوب، جایزه‌ای در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند به فرزند شما که سخت کوش است، کمک کند تا در هنگام عصبانیت به جای اظهار پرخاشگری، از راهکارهای سالم و خودشناسی استفاده کند. در این سیستم، حتی کوچکترین کارهای صحیح نباید بدون پاداش باقی بمانند، حتی اگر این جایزه می‌تواند یک خوراکی خوشمزه برای فرزندتان باشد.
نظرات کاربران