روزه برای کودکان از سن بلوغ شرعی واجب میشود. اما این وجوب به شرط توانایی جسمی و روحی کودک مربوط میشود. برای روزه داری کودکان در ماه رمضان نمیتوان قانون کلی مطرح کرد، زیرا این مسئله به طور کامل به شرایط خاص هر کودک بستگی دارد. در اینجا، ابتدا به طور کوتاه درباره سن تکلیف دختران و پسران در اسلام صحبت خواهیم کرد، سپس به شرایط وجوب روزه برای کودکان و تشخیص سن مناسب برای شروع روزه داری در کودکان و آموزش روزه به آنها، نکاتی را بررسی خواهیم کرد.
سن تکلیف دختران و پسران
یکی از مسائل مهم در تعیین بهترین سن برای روزه داری کودکان، آگاهی از سن تکلیف دختران و پسران در اسلام است. یک اشتباه رایج در این زمینه این است که بسیاری از افراد فکر میکنند در اسلام یک سن دقیق به عنوان سن تکلیف تعیین شده است، در حالی که اینگونه نیست. در واقع، طبق احکام اسلام، سن تکلیف دختران حداقل ۹ سال تمام قمری و سن تکلیف پسران حداکثر ۱۵ سال تمام قمری است. به طرز سادهتری، از دیدگاه اسلام، بیشتر دختران از سن ۹ سالگی توانایی جسمی و ذهنی زن بالغ را دارا میباشند. اما اگر دختری به هر دلیلی این توانایی جسمی و عقلی را نداشته باشد، تکلیفی هم ندارد. در مورد سن تکلیف پسران نیز سه نشانه برای رسیدن به بلوغ در پسران تعیین شده است و یکی از آنها سن ۱۵ سالگی است. هرگاه که یکی از این سه نشانه در پسری مشاهده شود، حتی اگر به سن ۱۵ سالگی نرسیده باشد، آن پسر به مرحله بلوغ و تکلیف رسیده است. بنابراین، همه پسران حداکثر تا سن ۱۵ سالگی به بلوغ میرسند.
بنابراین، رشد و توانایی جسمی کودکان و نوجوانان از جمله نکات مهم در تشخیص سن تکلیف است. همانطور که اشاره شد، اجبار یک کودک ۹ ساله برای انجام وظایف دینی اشتباه است، و همچنین در اصرار بر ناتوانی یک کودک ۹ ساله نیز اشتباه است. میتوان گفت که توانایی جسمی و ذهنی تمامی دختران در سن ۹ سالگی و پسران در سن ۱۲-۱۳ سالگی معادل یک فرد بالغ است. بنابراین، بهتر است که با درک فلسفه روزه و همراهی با فرزندان خود، تصمیم گیری درباره روزه گرفتن یا عدم روزه گرفتن را به خودشان واگذار کنیم.
احکام روزه کودکان
احکام روزه برای کودکان و نوجوانان هیچ تفاوتی با احکام روزه بزرگسالان ندارد. شرط اولیه برای واجب شدن روزه نداشتن ضرری برای سلامتی است. بنابراین، روزه برای کودکان و نوجوانان نیز در شرایطی واجب میشود که سلامتی فرد به خطر نیفتد. در طول روز، هر زمانی که نوجوان احساس کند توانایی ادامه روزه داشتن را ندارد، باید روزه خود را قطع کند. علاوه بر این، برای قضای روزه، تا زمانی که فرد توانایی روزه گرفتن را ندارد، پرداخت کفاره کفایت میکند.
آموزش روزه برای کودکان
بهتر است آموزش روزه به کودکان، مشابه آموزش نماز، از چند سال قبل از سن تکلیف آغاز شود. زیرا اجرای وظیفه الهی باید به عنوان یک عادت مثبت پذیرفته شود. برای دختران، حدود ۷ سالگی و برای پسران، حدود ۹ سالگی سن مناسبی برای آغاز آموزش روزه است. باید به یاد داشت که هدف از روزه داشتن، تحمل گرسنگی و تشنگی نیست. در این آموزش، کودکان باید با فلسفه روزه داشتن و ارزش صبر برای خشنودی خداوند آشنا شوند. ممکن است بهتر باشد قبل از آغاز آموزش، ما خودمان هم درباره فواید روزه برای سلامتی مطالعه کنیم.
نکات روزه داری کودکان
- آشنایی با روزه برای کودکان باید از چند سال قبل از بلوغ آغاز شود. بهترین روش که در فرهنگ خودمان به عنوان “روزه کله گنجشکی” شناخته میشود، این است که کودک به حداکثر توانایی خود گرسنگی و تشنگی را تحمل کند، با اینکه به او فشار زیادی وارد نشود.
- در تعیین سن واجب شدن روزه برای پسران و دختران، لازم است علاوه بر سن تکلیف و علائم بلوغ، توانایی جسمانی نوجوانان نیز مد نظر قرار گیرد.
- اگر روزه گرفتن برای یک دختر که تازه به سن تکلیف رسیده، ضرری داشته باشد، روزه گرفتن برای او واجب نیست. این ضرر ممکن است با تمرین روزه داری یا مشاوره با پزشک متخصص قطعی شود.
- تغذیه کودکانی که روزه میگیرند، اهمیت بسیار زیادی دارد. در برنامه غذایی سحر و افطار نوجوانان، حتماً باید تمام گروههای مواد غذایی مورد نیاز حضور داشته باشد. استفاده از قندهای طبیعی، مصرف آب کافی، و همچنین مصرف آجیل و سبزیجات برای نوجوانان، امری ضروری است.
آیا روزه برای کودکان و نوجوانان خوب است؟
بله، روزه گرفتن برای کودکان و نوجوانان در واقع یک تمرین است که به منظور تقویت جسم و روح آنها و قرار گرفتن در مسیر رشد انجام میشود. اگر اصول تغذیه سالم در وعدههای سحر و افطار برای کودکان رعایت شود، آنها به راحتی میتوانند از فواید روزه برخوردار شوند. تحمل گرسنگی و تشنگی، قدرت بدنی و روحی فرد را افزایش میدهد و او را برای مواجهه با مشکلات در آینده آماده میکند.
نظرات کاربران