چیستی اعتیاد؟ معنای مواد مخدر چیست؟ چطور مواد مخدر به بدن آسیب میرسانند؟ این تنها برخی از سوالاتی هستند که کودکان در لحظاتی که با مواد مخدر در تماس میباشند، ممکن است بپرسند. اما چگونه باید عمل کرد و چگونه میتوان این موضوع را توضیح داد؟ در این مقاله، با روشهایی برای صحبت درباره مواد مخدر و پاسخ به سوالات کودکان درباره مواد مخدر آشنا خواهید شد.
چگونه کودکان از مواد مخدر آگاه میشوند؟
در دوران دبستان، کودکان در حال آگاهی یافتن درباره مواد مخدر هستند و سطح دانش و کنجکاوی آنها متفاوت است. برخی اصلاً نمیدانند که مواد مخدر وجود دارند، در حالی که برخی دیگر شاید از بزرگترها درباره ماریجوآنا و مواد دیگر شنیده باشند.
اما در هر صورت، اکنون زمان مناسبی است تا پایه و اساسی را برای کمک به فرزندتان در ایجاد مقاومت در برابر مواد مخدر بنا نهید. ارزشها و اصول زندگی خود را به او با قطعیت بیان کنید، تلاش کنید ارتباط خوبی با او برقرار کنید و بالاتر از همه، با نگهداری بهتر از سلامتی خود و اجتناب از مواد مخدر، سیگار و الکل، به عنوان الگوی خوبی برای فرزندتان عمل کنید.
چگونه در مورد مواد مخدر با کودکان صحبت کنیم؟
به فرزند خود بیاموزید که برخی از مواد مضر هستند: در حال حاضر، فرزند شما میداند که موارد زیادی وجود دارد که نباید مصرف کند، مانند محلولهای پاککننده خانگی یا داروهای دیگر. اما حالا میتوانید به او بیاموزید که برخی از مواد دیگر، مانند قرصها و مواد مخدر، اصلاً شبیه داروهای معمولی برای درمان نیستند. در واقع، این مواد به قدری خطرناک هستند که استفاده از آنها علاوه بر خلاف قوانین، به سلامتی آسیب میرساند. اگر او در مورد یک ماده مخدر خاص سؤال میکند، میتوانید به او توضیحات بیشتری بدهید، اما لازم نیست نام انواع مواد مخدر را به فرزند هفت سالهتان یاد بدهید
پذیرای و قابل دسترس باشید: اگرچه احتمالاً با فرزند دبستانی خود درباره مواد مخدر بحثهای عمیقی نداشتهاید، اما حالا زمان آن رسیده است که خود را به عنوان والد نشان دهید که به هر سؤالی، بدون ترس و با آرامش پاسخ میدهید. زمانی که فرزندتان وارد مدرسه متوسطه میشود و سؤالات جدی درباره مصرف مواد برایش پیش میآید، داشتن تجربهی گفتوگوهای صمیمانه و صادق در گذشته میتواند بسیار مفید باشد.
در مورد سلامت صحبت کنید: هنگامی که فرزندتان برای دهمین بار قصد مصرف یک شکلات دیگر را دارد، توصیه میشود که در برابر وسوسه گفتن “من قبلاً بهت گفتم قبل از شام شکلات نمیخوری!” مقاومت کنید. به جای آن، دلیل قانون خود را توضیح دهید، حتی اگر هر روز آن را تکرار میکنید، و مطمئن شوید که پاسخ شما به او درباره سلامت و تغذیه، اطلاعاتی را ارائه میدهد. به عنوان مثال، بگویید: “چرا نمیتوانی الان شکلات بیشتری بخوری؟ چون مصرف زیاد شکر برای بدنت مضر است. این باعث نمیشود بدنت سالم و قوی شود، بلکه تو را خسته میکند و به دندانهایت آسیب میرساند. همچنین، اگر قبل از شام مقدار زیادی شیرینی مصرف کنی، در شکمت جایی برای غذاهای سالم باقی نمیماند”. اگر از کودکی به اهمیت احترام و مراقبت دائمی از بدن خود آموخته است، در بزرگسالی احتمال آن کمتر است که به ریسک مصرف مواد مخدر تجربه کند.
آموزش رد کردن را به او یاد دهید: اگر فرزند دبستانی شما بتواند با اعتماد به نفس نظرات خود را بیان کند، بهتر میتواند در مقابل فشار همسالان در دوره پیش از نوجوانی و نوجوانی، زمانی که خطر امتحان کردن مواد مخدر وجود دارد، مقاومت کند. وقتی او نظرات خود را بیان میکند، به او گوش دهید و هنگامی که با او مخالفت میکنید، این کار را به شیوهای مؤدب و محترمانه انجام دهید. بچههایی که به طور مداوم میشنوند: “این ایده احمقانه است، چرا باید کسی به این فکر بکند؟” یا “با من بحث نکن!”، در دوره نوجوانی کمتر اعتماد به نفس دارند، متمردتر هستند و کمتر قادرند به ندای درونیشان که از عقل سالم میآید، توجه کنند.
مطمئن شوید که ارزشهای شما برایش روشن است: ممکن است فکر کنید فرزندتان از نظرات و باورهای شما درباره مواد مخدر، الکل و سایر مواد خطرناک آگاه است، اما نمیتواند به آنها به طور کامل درک کند. وظیفه والدین است که ارزشهای خود را به صورت روشن بیان کنند. میتوانید به فرزندتان بیان کنید که شما اهمیت کنترل نفس را تأیید میکنید و این به او کمک میکند که در سن بالاتر در مقابل خطرات مواد مخدر مقاومت کند. نیازی به صراحت بیان نیست، کافی است او ببیند که شما میتوانید در برابر وسوسهها مقاومت کنید؛ حداقل در بیشتر مواقع! به عنوان مثال، بعد از خوردن بستنی میتوانید بگویید: “این بستنی خوب بود و مقدار آن مناسب بود. خوردن بیشتر بستنی برای بدنم مضر است و حتی ممکن است به من بیماری برساند”.
به فرزند خود اعتماد کنید و به او نشان دهید که از وجودش راضی هستید: وقتی کودکان اعتماد به نفس کمی داشته باشند یا به نیازهای عاطفی و توجه نیاز داشته باشند، در مقابل مواد مخدر آسیب پذیرتر میشوند. بنابراین، سعی کنید بیشتر وقت را با هم بگذرانید. مطالعات نشان میدهد کودکانی که حداقل یک وعده غذایی را در روز با خانواده میخورند و هفتهای حداقل یک فعالیت را با هم انجام میدهند، کمتر به مواد مخدر روی میآورند نسبت به کودکانی که این شرایط را ندارند. حتماً به فرزندتان بگویید که چقدر او را دوست دارید و در هر زمانی که ارزشمند و شایسته است، به او صادقانه تحسین کنید.
والدین باید به شیوهایی ساده و قابل فهم به سؤالات بچهها درباره مواد مخدر پاسخ دهند. میتوانید متن زیر را برای پاسخ به سؤال “مواد مخدر چیه؟” استفاده کنید:
“مواد مخدر به موادی گفته میشود که برای سلامتی ما خطرناک هستند و ما هرگز باید از استفاده این مواد خودداری کنیم. این مواد باعث ایجاد وابستگی میشوند، به این معنی که اگر کسی از آنها استفاده کند، نمیتواند به راحتی ازشان دست بکشد. افرادی که برای مدت طولانی از مواد مخدر استفاده میکنند، ممکن است مشکلاتی نظیر نارسایی تغذیه داشته باشند و وزن خود را از دست دهند. همچنین، این افراد ممکن است بیمار شوند و مشکلاتی در سلامتیشان پیش بیاید.”
با این توضیحات، بچه میتواند درک بهتری از مواد مخدر و اثرات منفی آنها بر روی سلامتی و زندگی افراد داشته باشد. همچنین، این پاسخ میتواند برای بچههایی با سن بالاتر نیز مناسب باشد. البته، در ارائه پاسخ به سؤالات بچهها، بهتر است از زبانی ساده و نزدیک به سطح فهم آنها استفاده شود تا مفاهیم بهتر درک شوند.
«گل یا علف چیه؟»
بچهها اغلب اولین بار از مادۀ مخدر ماریجوآنا میشنوند. میتوانید به این سؤال پاسخ دهید: “علف، نام دیگری برای ماریجوآنا است و این یک مادۀ مخدر است که مانند سیگار میکشند و به ریهها آسیب میرساند. همچنین، استفاده از آن در تناقض با قوانین است و برای بزرگسالان و بچهها هر دو غیرقانونی است.”
«مواد مخدر چطور به آدم آسیب میزنه؟»
بچهها در سنین بالاتر نیاز دارند تا با تصاویر قابل فهم و ملموس درباره مسائل آشنا شوند و به نحوه کارکرد بدن خود علاقه مندند. برای پاسخ به این سؤال برای یک کودک بزرگتر، میتوانید توضیح دهید: “بعضی از مواد مخدر به صورت سیگار میکشند و میتوانند به ریهها، که جایی است که نفس میکشیم، آسیب برسانند. بعضی از مواد مخدر به صورت قرص تولید میشوند و سایر مواد با سوزن مصرف میشوند، مثل آمپول زدن. بدترین مواد، مواد مخدر قوی نامیده میشوند و اعتیادآور هستند. حتی موادی که اعتیادآور نیستند میتوانند به آدم صدمه برسانند، زیرا داخل آنها مواد شیمیایی وجود دارد که به مغز آسیب میرساند و میتواند فکرهای ترسناکی ایجاد کند یا باعث کابوسهای وحشتناکی شود. در نهایت، مواد مخدر میتوانند به آدم آسیب جدی برسانند و در واقع یک نوع سم هستند که میتواند باعث مرگ فرد شود و آدم دیگر نتواند نفس بکشد.”
«اعتیاد یعنی چی؟»
به این سؤال میتوانید به شکل زیر پاسخ دهید: “اعتیاد به معنای داشتن تمایل و وابستگی شدید به یک چیزی است به حدی که نمیتوانید مصرف آن را قطع کنید. معمولاً میشنوید که مواد مخدر اعتیادآور هستند و باعث وابستگی میشوند. افراد معتاد به مراقبت از خود نمیپردازند و تغذیه مناسب نمیکنند. آنها بسیار لاغر و ناتوان میشوند، تمام منابع مالی خود را برای تهیه مواد مصرفی خرج میکنند و در نهایت ممکن است به دلیل اعتیاد خود بمیرند.”
نظرات کاربران