عفونت ادراری کودک

وقتی عفونت‌های موجود در دستگاه گوارش به دستگاه تناسلی کودکان وارد شوند، به مجاری ادراری نفوذ کرده و در آنجا تکثیر می‌یابند. این موضوع باعث بروز بیماری عفونت ادراری در کودکان می‌شود. عفونت ادراری یکی از مشکلات شایع در کودکان است، که گاهاً در ماه‌های اول تولد بروز می‌کند. به دلیل ساختار دستگاه تناسلی، دختران در معرض بیشتری از این نوع عفونت قرار دارند. عفونت ادراری در کودکان خطرناک است زیرا آن‌ها قادر به بیان درد خود نیستند. اگر عفونت به کلیه ها یا مثانه گسترش یابد، به ترتیب پیلونفریت و سیستیت نامیده می‌شود. این بیماری در کودکان بسیار رایج است اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. در نوزادان زیر ۱۲ ماه، این بیماری بیشتر دیده می‌شود. اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و در آینده مشکلات جدی‌تری برای آن‌ها ایجاد کند.

نشانه های عفونت در کودکان

علائم عفونت ادراری در کودکان نوزاد و بزرگتر با بزرگسالان تفاوت دارند. در صورتی که نوزاد به این بیماری مبتلا شود، علائمی از قبیل:
تب

•  استفراغ غیرطبیعی
•  گریه زیاد و بی دلیل
•  بهانه گیری
•  زردی
•  افت دمای بدن
•  بی‌حالی و بی‌قراری هنگام ادرار

علائم در کودکان بزرگتر:

• شب ادراری
• تکرر ادرار
• درد و سوزش هنگام ادرار کردن
• بوی نامطبوع ادرار
• تب و لرز
• درد در نواحی شکم
• درد در مناطق پشتی، پهلوها و زیر دندها
• وجود خون در ادرار
• بی‌اختیاری در ادرار

به علائم مذکور در هر دو گروه، توجه کرده و در صورت شک به پزشک مراجعه کنید.

چه آزمایشی لازم است؟

برای تشخیص عفونت ادراری، آزمایش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که می‌تواند منشا اصلی عفونت را مشخص کند. در آزمایشگاه، عفونت می‌تواند به دلیل قارچی، باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشد و با تشخیص درست، بهترین روش درمانی برای آن انتخاب خواهد شد. در زیر آزمایش‌هایی که برای تشخیص عفونت لازم است ذکر شده است:

• آزمایش آنالیز ادرار: با این آزمایش، رنگ ادرار بر اساس pH (اسیدی یا قلیایی بودن)، نیتریت، قند و پروتئین بررسی می‌شود. وجود نیتریت در ادرار نشانگر عفونت ادراری در کودکان است.
• کشت ادرار: اگر منشا عفونت باکتریایی باشد، کشت ادرار تجویز می‌شود. این آزمایش حدود سه روز زمان می‌برد تا نتایج آن قابل مشاهده باشد.
• آزمایش ادرار 24 ساعته: آسیب به کلیه یکی از عوارض عفونت ادراری در کودکان است که پروتئین را از کلیه دفع می‌کند. در این آزمایش، مقدار پروتئینی که در مدت 24 ساعت از کلیه دفع می‌شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

با استفاده از این آزمایش‌ها، پزشک می‌تواند علت عفونت را تشخیص داده و درمان مناسب را تعیین کند.

درمان عفونت

درمان اصلی عفونت ادراری در کودکان و نوزادان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک در قالب قرص، شربت یا آمپول است. معمولاً کودکان و نوزادان با مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت 3 تا 7 روز در خانه بهبود خواهند یافت. با این حال، مدت زمان بهبودی بستگی به شدت بیماری و وضعیت کودک دارد. در طول این دوره، کودک باید مایعات زیادی مصرف کند. نوزادانی که عفونت ادراری شدید دارند، باید آنتی‌بیوتیک را به صورت وریدی مصرف کنند و بهتر است کودک در بیمارستان بستری شود.

بهترین آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت ادراری در کودکان نیتروفورانتوئین است که به صورت خوراکی تجویز می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌های دیگری که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند، شامل آموکسی‌سیلین، سفیکسیم، سفپروزیل، سفالکسین، سولفامتوکسازول و داکسی‌سایکلین هستند. البته، داکسی‌سایکلین فقط برای کودکان بالای 8 سال تجویز می‌شود.

برای پیشگیری، مناسب است که نوزادان در 6 ماه اول زندگی از شیر مادر تغذیه کنند تا سیستم ایمنی بدنشان به خوبی عمل کند. همچنین، مصرف مایعات به میزان کافی و رفتن منظم به دستشویی نیز توصیه می‌شود زیرا نگه داشتن ادرار می‌تواند رشد باکتری و عفونت را تسریع کند.

چرا کودک عفونت ادرار می گیرد؟

بیماری عفونت ادراری در کودکان معمولاً به دلیل ورود باکتری‌ها از روده به مجرای ادراری رخ می‌دهد. این عفونت‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که باکتری‌ها از مقعد به مجرای ادراری نفوذ می‌کنند. در دختران، خشک کردن نوزاد از پشت به جلو می‌تواند عفونت را بیشتر کند، زیرا مقعد به مجرای ادراری نزدیک است.

دلیل دقیق بروز عفونت ادراری در برخی از کودکان وجود ندارد. با این حال، برخی از عوامل زیر می‌توانند باعث ابتلا به عفونت ادراری در کودکان شوند:

1. یبوست: گاهی اوقات یبوست باعث تورم بخشی از روده بزرگ می‌شود که فشاری بر مثانه ایجاد می‌کند و منجر به عدم تخلیه طبیعی مثانه می‌شود.
2. عدم تخلیه مناسب ادرار: در این حالت، کودک تمایل دارد ادرار کند، اما ادرار را نگه می‌دارد.
3. رفلاکس مثانه: در این حالت، ادرار از مثانه به سمت لوله‌های ادراری و حتی به کلیه‌ها نشت می‌کند، که ممکن است ناشی از عدم عملکرد صحیح دریچه‌های مثانه باشد.