اگرچه فکر کردن به ظهور یک نوزاد کوچک و دوستداشتنی بسیار جذاب به نظر میرسد، اما همراه با استرسهای زیادی نیز میباشد که زردی نوزاد یکی از آنهاست. زردی در دوره نوزادی برای بسیاری از والدین مشابه یک کابوس بزرگ است و بدون شک دلایل قابل فهمی برای این نگرانی وجود دارد. زیرا اگر زردی کنترل نشود، ممکن است همراه با عوارض جدی باشد. اگر مایلید درباره زردی نوزاد، علل آن، روشهای درمان و استفاده از دستگاه زردی در خانه و بیمارستان اطلاعاتی کسب کنید، با ما همراه باشید.
زردی نوزاد یا ایکتر چیست؟
زردی نوزاد، که به نامهای یرقان یا ایکتر نیز شناخته میشود، یک وضعیت است که در آن پوست و چشمهای نوزاد شما به رنگ زرد میباشند. این وضعیت در حدود 60 درصد از نوزادان رخ میدهد.
زردی در اثر تجمع یک ماده زرد رنگ به نام بیلیروبین در خون رخ میدهد. بیلیروبین ناشی از تجزیه گلبولهای قرمز است و سطح آن در خون افزایش مییابد. در واقع، گلبولهای قرمز خون بهطور طبیعی هر روز تجزیه میشوند و بیلیروبین را در خون آزاد میکنند. این بیلیروبین، که به عنوان بیلیروبین غیرکونژوگه شناخته میشود، توسط کبد به بیلیروبین کونژوگه تبدیل شده و در نهایت از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج میشود.
اما در مورد نوزادان، شرایط کمی متفاوت است. از یک سو، نوزادان تازه متولد شده در مقایسه با بزرگسالان، تعداد بیشتری گلبول قرمز دارند و از سوی دیگر، کبد آنها قادر به تبدیل بیلیروبین از حالت غیرکونژوگه به کونژوگه با سرعت بدنشان نیست. به همین دلیل، با انباشت بیش از حد مقادیر بیلیروبین در خون، زردی ظاهر میشود.
بطور کلی، زردی فیزیولوژیک یا طبیعی، معمولاً در 2 تا 4 روز پس از تولد نوزاد ظاهر میشود. اگر نوزاد شما بعد از هفته 37 بارداری به دنیا آمده و وزن بیشتر از 2500 گرم داشته باشد، زردی در 3 تا 5 روز به حداکثر میزان خود میرسد و معمولاً تا 10 تا 14 روزگی بهبود مییابد. اگر نوزاد شما زودزاد و دارای وزن کمتر از 2500 گرم باشد، زردی در 7 روز به اوج خود میرسد و سپس تا قبل از 21 روزگی کاهش مییابد. با این حال، برخی از انواع زردی ممکن است در زمانهای دیگری ظاهر شود، زودتر یا دیرتر از زمانهای معمول.
علت زردی نوزاد
علت اصلی زردی نوزاد، ناهماهنگی عملکرد کبد با سرعت تجزیه گلبولهای قرمز و تولید بیلیروبین است. با این حال، در برخی شرایط خاص، احتمال وقوع زردی نوزادی بیشتر است. این شرایط عبارتند از:
- تولد قبل از هفته 37 بارداری (نارس بودن نوزاد).
- کبودی در زمان تولد یا خونریزی داخلی.
- عدم دریافت شیر به میزان کافی.
- ناسازگاری خونی ABO بین مادر و نوزاد (مادر با گروه خونی O و نوزاد با گروه خونی A یا B).
- ناسازگاری Rh بین مادر و نوزاد (مادر با گروه خونی Rh منفی و نوزاد با گروه خونی Rh مثبت).
- سابقه زردی در فرزندان قبلی خانواده.
- ابتلا به دیابت در مادر.
- اختلالات و بیماریهای کبدی.
- عفونتهایی مانند سرخجه و سپسیس و غیره،
- برخی از اختلالات ژنتیکی،
- ابتلا به بیماریهایی مانند گالاکتوزمی و کم کاری تیروئید،
- کمبود آنزیم G6PD،
- اختلال در گلبولهای قرمز از جمله کمخونی داسی شکل (سیکل سل)،
- تعداد بالای گلبولهای قرمز (پلیسیتمی).
علائم زردی نوزاد
علامت اصلی زردی نوزادی، تغییر رنگ پوست از سفید به زرد است. این تغییر ابتدا از چشمها و صورت شروع میشود و با افزایش سطح زردی و مقدار بیلیروبین در خون، بر روی قفسه سینه، شکم، پاها و دستها نیز گسترش مییابد. اگر متوجه شدید که فرزندتان:
- به حد کافی ادرار نمیکند و پوشک او خشک میماند،
- خواب آلوده است و به سختی از خواب بیدار میشود،
- به طور مداوم گریه میکند و بی قراری نشان میدهد،
- دچار سفتی و خشکی بدن شده و پشت او قوس دار شده است،
- حرکات چشمی عجیب و غیرمعمول دارد،
- باید بلافاصله به متخصص اطفال یا بیمارستان مراجعه کنید، زیرا این موارد ممکن است علامتهای شدید زردی باشند و فرزندتان را در معرض عوارض خطرناک زردی درمان نشده مانند عقبماندگی ذهنی قرار دهند.
زردی نوزاد چند باشه خطرناکه؟
برای تشخیص سطح و میزان زردی نوزاد، ضروری است تا با انجام آزمایش خون، سطح بیلیروبین اندازهگیری شود. در واقع، تعیین اینکه چه مقداری از زردی به عنوان خطرناک در نظر گرفته شود، به سن و وزن دلبند شما در زمان انجام آزمایش بستگی دارد. بر اساس این مبنا، میزان بیلیروبین بیش از 5 در روز اول تولد و بیش از 8 میلیگرم در دسیلیتر در روز سوم، به عنوان زردی در نظر گرفته میشود. و در صورتی که میزان زردی یا به عبارت دیگر سطح بیلیروبین به 20 برسد، به شدت خطرناک است و تنها راه درمانی تعویض خون است. در نهایت، مقدار بیلیروبین بیش از 25 میلیگرم در دسیلیتر به عنوان شدیدترین و خطرناکترین درجه زردی در نظر گرفته میشود که علاوه بر ایجاد عوارض مغزی، میتواند منجر به مرگ و میر شود.
نظرات کاربران