تشخیص دقیق علت شکم‌درد در کودکان ممکن است تا حدی مبهم و گمراه‌کننده باشد، حتی در صورتی که کودک بتواند درباره دردش صحبت کند. تمرکز تنها بر روی تشخیص محل درد کافی نیست؛ بلکه شناسایی وجود یا عدم وجود علایم دیگر نیز بسیار حائز اهمیت است.
در صورتی که کودک بلافاصله پس از صرف شام و دسر از شکم‌درد شکایت کند، اما علایم دیگری وجود نداشته باشد، ممکن است علت این درد به سادگی پرخوری باشد. اما اگر کودک بی‌قرار است و علاوه بر درد شکم، استفراغ یا اسهال نیز دارد، احتمال وجود یک علت جدی‌تر بسیار بیشتر است.
علل مشکلات شکمی در کودکان خردسال می‌تواند شامل موارد زیر باشد. این موارد، شایع‌ترین علل شکم‌درد در کودکان هستند، اما علل محتمل دیگری نیز وجود دارند. در صورتی که کودک شما ناگهان بیمار شود، درد شکمش به سادگی از بین نرود یا حتی بدتر شود، و شما نگرانی درباره وضعیت او داشته باشید، بهتر است با پزشکش تماس بگیرید. همیشه در مواقع خطر، بهتر است به جدیت به موضوع نگریسته شود.
ورم معده
آیا کودکتان علاوه بر درد شکم، اسهال و استفراغ نیز دارد؟ اگر چنین است، ممکن است مبتلا به ورم معده و روده باشد که پس از عفونت‌های حاد تنفسی یکی از بیماری‌های شایع در نظر گرفته می‌شود.
ورم معده و روده همچنین می‌تواند در اثر ابتلا به باکتری‌های جدی‌تر مانند سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوکوس، کمپلوباکتر یا اشرشیاکولی ایجاد شود. موارد دیگری نیز به خاطر ابتلا به انگل‌هایی مانند جیاردیا ایجاد می‌شوند. نشانه‌های آشکار در کودکتان می‌تواند بسته به علت بیماری ملایم یا حاد باشد و ممکن است برای چند ساعت یا چند روز ادامه یابد.
از آنجا که عامل این بیماری معمولاً یک ویروس است، نمی‌توان آن را با آنتی‌بیوتیک درمان کرد. اما این بدین معنی نیست که باید صرفاً نشسته و منتظر گذر این دوره بیماری شوید. اگر ورم معده و روده باعث استفراغ، اسهال، تب و کم‌اشتهایی در کودکتان شده است، ممکن است آب بدن او به سرعت از دست برود. لذا مهم است که مطمئن شوید کودک ما در طول مبارزه با بیماری مقادیر زیادی از مایعات بنوشد.
به دنبال نشانه‌های از دست دادن آب بدن بگردید و اگر احساس می‌کنید کودکتان در حال از دست دادن آب بدنش است، با دکتر تماس بگیرید. در صورت مواجهه با علائم جدی از دست دادن آب بدن در او، سریعاً او را به اورژانس ببرید.
هر چه زودتر رژیم غذایی طبیعی را به کودکتان بازگردانید و فقط از غذاهای چرب پرهیز کنید. همچنین، در مورد معالجه این بیماری‌ها بیشتر بدانید:
- اسهال
- استفراغ
- از دست دادن آب بدن
حساسیت به شیر
اگر کودک شما به شیر آلرژی دارد، سیستم ایمنی بدنش به پروتئین‌های موجود در شیر واکنش نشان می‌دهد. آلرژی به شیر معمولاً در نوزادان و کودکان رخ می‌دهد و علایم آن شامل استفراغ، اسهال، شکم‌درد و جوش می‌شود. در موارد حاد آلرژی به شیر، کودک ممکن است با واکنشی خطرناک به نام شوک آنافیلاکسی مواجه شود.
عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که بدن کودک آنزیم لازم برای تجزیه و هضم لاکتوز، قند اصلی موجود در شیر، را تولید نکند. علایم این بیماری شامل اسهال، حالت تهوع، درد شکمی، نفخ و گاز معده است. عدم تحمل لاکتوز در نوزادان رایج نیست و معمولاً در اواخر نوزادی یا در ده سال اول زندگی ظهور می‌کند.
برای تشخیص علت بیماری، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که برای چند روز همه‌ی محصولات لبنی (شیر، پنیر، بستنی، پودینگ و غیره) را از رژیم غذایی کودکتان حذف کنید و سپس آرام‌آرام آنها را مجدداً به رژیم غذایی او اضافه کنید. در صورتی که مشکلات شکمی کودکتان مجدداً ظاهر شود، به این ترتیب می‌توانید عامل ایجادکننده را شناسایی کنید.
برای کودکانی که به شیر آلرژی دارند، شیر سویا ممکن است راه‌حل مناسبی باشد. اما توجه داشته باشید که حدود 5 تا 10 درصد از کودکانی که به شیر آلرژی دارند، نیز حساسیت به شیر سویا دارند. در این صورت، مشاوره با دکتر کودک یا یک متخصص تغذیه درباره راه‌های تأمین کلسیم لازم برای بدن کودک از طریق منابع غذایی دیگر توصیه می‌شود.
اگر کودکتان نمی‌تواند لاکتوز را تحمل کند، راه‌حل آسان‌تری وجود دارد. می‌تواند تا زمانی که یک ترکیبی از آنزیم لاکتاز را دریافت کند، مصرف لبنیات را ادامه دهد. همچنین می‌توانید شیر بدون لاکتوز را برای او تهیه کنید.
تغییر در رژیم غذایی
یکی از مشکلات شایع در کودکان کوچک که در زمانی که آنها در حال اضافه کردن غذاهای جدید به رژیم غذایی خود هستند، رخ می‌دهد، یبوست است. یبوست به معنای عدم توانایی کودک برای دفع مدفوع به مدت دو یا سه روز است و بعد از آن تکه‌های کوچکی از مدفوع سفت را دفع می‌کند.
اگر کودک شما با این مشکل روبرو است، مهارت و صبر خود را حفظ کنید. به مرور زمان و با تغییراتی که در رژیم غذایی ایجاد می‌کنید، سیستم گوارش او تنظیم خواهد شد و دفع مدفوع به حالت عادی برمی‌گردد.
شما می‌توانید با تنوع مایعات مصرفی طول روز، به تسریع این فرایند کمک کنید. در روزهایی که کودک به یبوست دچار می‌شود، غذاهایی را به او بدهید که مدفوع را روان‌تر کنند، مانند زردآلو، گلابی، آلو و نخود فرنگی، و از غذاهایی که مدفوع سفت‌تری ایجاد می‌کنند، مانند موز، سیب و پوره‌ی سیب هویج برنج و کدو، خودداری کنید.
علاوه بر این، ورزش نیز می‌تواند به حرکت روده‌ها کمک کند، بنابراین تشویق کودک به فعالیت و تحرک نیز می‌تواند مفید باشد.
بیمارهای مجاری تنفسی
آیا باور دارید یا نه، سرماخوردگی یا آنفلوآنزا معمولی ممکن است باعث شکم درد در کودکان شود. دلیل این اتفاق این است که مقدار زیادی از مخاطی که در نتیجه بیماری در مجاری تنفسی بالا ایجاد می‌شود، به گلو می‌رسد. وقتی این مخاط بلعیده می‌شود، ممکن است باعث سوزش معده کودک شود.
بعضی از کودکان برای دفع این مخاط از استفراغ استفاده می‌کنند. این روش خوشایندی نیست، اما معمولاً موثر است و درد را کاهش می‌دهد.
گاهی اوقات یک عفونت تنفسی جدی‌تر نیز می‌تواند باعث درد شکم در کودکان شود. اگر کودک شما علاوه بر درد شکم، علائم گلودرد، تب و سردرد هم دارد، ممکن است به عفونت باکتریایی گلو مبتلا شده باشد. اگر فکر می‌کنید که شکم درد کودکتان به عفونت باکتریایی گلو مربوط است، باید به سرعت به پزشک اطلاع دهید. این بیماری توسط باکتری استرپتوکوک ایجاد می‌شود و نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.
مشکلات روده
اگر کودک شما ابتدا حالت خوبی داشته و ناگهان به درد واکنش نشان دهد، به ویژه اگر این علایم به طور تدریجی شدیدتر و پیاپی تکرار شوند و کودک در حال استفراغ باشد، نباید آن را نادیده بگیرید.
این علایم ممکن است نشانه ابتلا به انتوسوسپشن (دخول یک بخش از روده به بخش دیگر) باشند که معمولاً در کودکان 5 ماه تا 2 سال رخ می‌دهد. این بیماری اغلب شیوع زیادی ندارد، اما می‌تواند خطرناک باشد؛ بنابراین باید به سرعت با پزشک کودکتان تماس بگیرید. اگر نتوانستید با پزشک تماس بگیرید، باید او را سریعتر به بخش اورژانس برسانید، زیرا ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
آپاندیس
علایم شناخته شده آپاندیسیت شامل درد شکم (بخصوص در قسمت راست پایین شکم)، تب و استفراغ هستند. اگر کودک شما استامینوفن (پاراستامول) مصرف کرده و تب او کاهش نیافته و دردش به تدریج بدتر می‌شود و نمی‌تواند هیچ چیزی را در معده نگه دارد، احتمالاً مبتلا به آپاندیسیت است. در این صورت باید او را به پزشک مراجعه کرده یا به بخش اورژانس برسانید.
بادمعده
به عنوان یک بزرگسال، شما می‌دانید که گاز معده می‌تواند برای شما اذیت‌کننده باشد. همچنین باید بدانید که برای کودکان نیز گاز معده می‌تواند دردآور باشد و ممکن است عاملی باشد که دکتر نمی‌تواند آن را تشخیص دهد.
وقتی کودکتان از گاز معده رنج می‌برد، باید بفهمید که اخیراً چه موادی مصرف کرده است. یکی از دلایل احتمالی، مصرف زیاد آب‌میوه است که بسیاری از آب‌میوه‌ها، مانند آب سیب و آب گیلاس، حاوی سوربیتول هستند که یک نوع قند هضم ناشده است.
سازمان آمریکایی پزشکان کودکان (AAP) پیشنهاد می‌کند که کودکان خردسال بیش از حدود ۱/۲ تا ۳/۴ لیوان آب‌میوه را در روز مصرف نکنند. نوشیدن زیاد آب‌میوه علاوه بر ایجاد ناراحتی معده، باعث می‌شود که کودکان کمتر از سایر مواد غذایی مغذی استفاده کنند و همچنین به خرابی دندان‌هایشان منجر می‌شود.
نظرات کاربران