کتک زدن کودکان به جهت تربیت درست ممنوع!

کتک زدن به کودکان به مدت طولانی یک مسئله‌ی مورد بحث بین روانشناسان و والدین بوده است. اغلب روانشناسان والدین را از این رفتار منع می‌کنند، اما همچنان بسیاری از والدین برای تربیت فرزندان خود از این روش استفاده می‌کنند.

فهم ناکافی بسیاری از افراد درباره عواقب این رفتار و همچنین باور برخی دیگر درباره اینکه کتک زدن روشی سریع، ساده و موثر است، موجب شده است که بسیاری از والدین از این روش استفاده کنند. در برخی موارد، علت کتک زدن کودکان توسط والدین ممکن است به خاطر ناامیدی پدر یا مادر باشد. وقتی کودکان بیش از حد شیطنت می‌کنند، پدر یا مادر ممکن است به شدت ناراحت شده و نتوانند به درستی تصمیم بگیرند. در این مواقع، توصیه می‌شود که پدر یا مادر قبل از وقوع ماجرا درباره رفتارهای مناسب با کودک و سایر روش‌های تربیتی فکر کنند تا در موقعیت بعدی بتوانند به سرعت تصمیم بگیرند. همچنین، در برخی موارد دیگر، دلیل کتک زدن به خشم والدین برمی‌گردد. تحقیقات نشان داده است که والدینی که در دوران کودکی خود شاهد آزار جسمی و تنبیه بدنی بوده‌اند، بیشتر به فرزندانشان کتک می‌زنند.

بعضی افراد بعد از عصبانیت، کنترلی بر رفتارهای خود ندارند و به همین دلیل، برای تصحیح رفتار نادرست کودک، انتخاب ساده‌ترین راه یعنی کتک زدن را می‌کنند. اما این روش نه تنها تاثیر مطلوبی ندارد، بلکه باعث افزایش اضطراب کودک می‌شود. والدینی که در این شرایط هستند، باید از مهارت‌های کنترل خشم استفاده کنند. یکی از مشکلات اصلی کتک زدن این است که کودک نمی‌آموزد چگونه به صورت صحیح رفتار کند. به عنوان مثال، اگر کودک پس از پیاده شدن از ماشین بدون توجه به سمت وسط خیابان بدوید و شما به دلیل این رفتار او را کتک بزنید، او هیچگاه نخواهد فهمید که پس از پیاده شدن از ماشین باید چه کند. روش‌های صحیح تربیتی باید به افزایش دانش و مهارت‌های کودک کمک کنند. به علاوه، با کتک زدن به فرزندتان، در واقع الگوسازی منفی برای او انجام می‌دهید.

اگر مشاهده کنید که فرزندتان برادر یا خواهر کوچکترش را مورد ضرب و جرح قرار می‌دهد، تعجب نکنید. او این رفتار را از الگوی زندگی بزرگترین نمونه، یعنی شما، یاد گرفته است. یکی دیگر از آثار نامطلوب کتک زدن بر روی کودکان، ایجاد ترس و استرس در آنهاست. با این حال، والدین نباید فراموش کنند که این ترس مربوط به دوران کودکی است و در دوران بزرگسالی به نفرت تبدیل خواهد شد. اگر شما همیشه برای تربیت فرزندتان از کتک زدن استفاده می‌کنید، با افزایش سن و سال او، چه کار خواهید کرد؟ آیا می‌توانید او را با ضرب و جرح آموزش دهید و به او نشان دهید که چه کار درستی است؟ تصویری که فرزند شما در دوران بزرگسالی از شما در ذهن خود دارد، چگونه خواهد بود؟

بسیاری از والدین، جهت ایجاد خاطرات خوش برای فرزندان خود، آنها را به سفرها متنوعی می‌برند و امکانات مختلفی برایشان فراهم می‌کنند. اما همه این تلاش‌ها می‌تواند به نابودی برسد تنها با یک بار کتک زدن. ذهن کودکان بیشتر به تلخی و ناراحتی ناشی از تمرکز بر تنبیه متمرکز می‌شود تا به دلیل آن تمرکز کند. کتک زدن به کودکان منجر به خراب شدن رابطه بین والدین و فرزندان می‌شود. کودکی که می‌فهمد هر بار که خطا می‌کند باید تحت تنبیه بدنی قرار گیرد، به ندرت به والدین خود اعتماد خواهد کرد و مشکلات و اشتباهات خود را با آنها به اشتراک نخواهد گذاشت. این روش، قدرت والدین را بر پایه ترس از خود قرار می‌دهد. این نوع قدرت نه تنها پایدار نیست، بلکه باعث از بین رفتن احترام کودک به والدین می‌شود. عدم حس احترام به والدین، باعث افزایش رفتارهای نامطلوب می‌شود و در پی آن والدین بیشتر به کتک زدن روی می‌دهند و… این چرخه تا زمانی که والدین روش تربیتی خود را تغییر ندهند، ادامه خواهد داشت.

راه های جایگزین تنبیه بدنی کودکان

در ادامه راه های جایگزین کتک و تنبیه بدنی کودک را بیان خواهیم کرد:

گرفتن مزایا

تکان دادن به کودک یک عمل آنی است، اما بهره‌برداری از مزایا برای فرزندان تأثیرگذارتر است و تأثیرات بلندمدت بیشتری دارد. یکی از مسائلی که والدین پس از مدتی با آن روبرو خواهند شد، ارزیابی سود و زیان تکان دادن توسط فرزندانشان است. به این معنا که کودک محاسبه می‌کند که اگر فعل بدی را انجام دهد، مادرش یک تکان به او خواهد داد. حال آیا انجام آن فعل ارزش تکان دادن را دارد؟ اگر به نظر کودک، انجام آن فعل ارزشمند باشد، او آن را انجام خواهد داد، حتی اگر بداند که مورد تنبیه قرار خواهد گرفت. اما اگر به جای تنبیه، یکی از مزایا را از فرزندتان بگیرید، او به بالا بردن هزینه انجام آن فعل پی خواهد برد و از تکرار آن اقدام خودداری خواهد کرد. به فرزندتان بگویید که اگر رفتار خود را اصلاح کنند، مزایا به او باز خواهد گشت.

نادیده گرفتن

گاهی علت تکان دادن از سوی والدین، اذیت و عصبانی شدن آنها از رفتار فرزندشان است. اما لازم است توجه کنید که در چنین مواقعی، نادیده گرفتن موثرتر از نشان دادن عکس‌العمل است. نادیده گرفتن برخی از رفتارهای غلط کوچک مشکلی ندارد. گاهی واکنش نشان دادن به این رفتارها باعث تشدید آنها می‌شود. البته این بدین معنا نیست که شما نباید در برابر رفتارهای خطرناک فرزندتان عکس‌العملی نشان دهید. اما نیازی نیست به هر رفتاری که فرزندتان برای جلب توجه انجام می‌دهد، توجه کنید. اگر کودک تلاش می‌کند با بهانه‌گیری، جیغ و فریاد توجه شما را به خود جلب کند، به او توجه نکنید. به جای آن، پس از چند دقیقه به او توضیح دهید که می‌تواند خواسته‌های خود را به شما بگوید و شما به حرف‌های او گوش می‌دهید.

آموزش مهارت‌های جدید

یکی از مشکلات تکان دادن این است که به کودکان مهارت‌های جدیدی آموزش نمی‌دهد. به عنوان مثال، اگر فرزند شما برادر یا خواهر کوچکش را تکان داد و شما هم بعداً او را تکان دادید، اصلاح مسئله را به او آموزش نداده‌اید. کودکان باید از دوران کودکی خود، برخی از مهارت‌های اساسی مانند مهارت حل مسئله و کنترل احساسات را یاد بگیرند. اگر این مهارت‌ها از سوی والدین به کودکان آموزش داده شوند، بسیاری از رفتارهای نامطلوب خواهند کاهش یافت.

پاداش دادن

توصیه می‌شود به جای تکان دادن به فرزندتان به خاطر یک رفتار بد، به او به خاطر رفتارهای خوبش پاداش دهید. تقویت رفتارهای مثبت باعث کاهش سریع رفتارهای نامطلوب خواهد شد. شما می‌توانید زمانی به طور غافلگیرانه فرزندتان را با یک پاداش مثبت تشویق کنید تا انگیزه او برای بهبود رفتارهایش افزایش یابد. پاداش باعث می‌شود که کودک به رفتارهایی که باید انجام دهد تمرکز کند، به جای رفتاری که منجر به تکان دادن او می‌شود.