قرص‌های خوراکی یکی از روش‌های متداول و اعتماد‌برانگیز برای پیشگیری از بارداری هستند که توسط پزشکان یا کارکنان بهداشتی درمانی تجویز می‌شوند. این قرص‌های خوراکی ترکیبی حاوی دو هورمون ساختگی، استروژن و پروژسترون، هستند که به طرز مشابهی با هورمونهای طبیعی عمل کرده و باعث بروز یک سیکل قاعدگی منظم می‌شوند.
این نوع قرصها که از ترکیب دو هورمون تشکیل شده‌اند، به عنوان قرص‌های جلوگیری از بارداری شناخته می‌شوند. همچنین، قرص‌های هورمونی دیگری نیز برای جلوگیری از بارداری وجود دارند که به عنوان مثال فقط حاوی هورمون ساختگی پروژسترون (پروژستین) هستند و در دوران شیردهی برای پیشگیری از بارداری مصرف می‌شوند.
چگونه از بارداری جلوگیری می کنند؟
قرص‌های مورد استفاده حاوی هورمونهای استروژن و پروژسترون، با تأثیر بر تخمدانها، جلوی تخمک‌گذاری در چرخه ماهانه را می‌گیرند و از بروز بارداری جلوگیری می‌کنند.
علاوه بر این، پروژسترون موجود در قرص، با تأثیر بر ترشحات دهانه رحم، رسیدن اسپرم به تخمک را دچار مشکل می‌کند و با نازک کردن جدار داخلی رحم، جایگزینی مناسب تخمک لقاح شده (اگر رخ دهد) را مانع می‌شود.
آیا در دوران شیردهی می توان از این قرصها استفاده کرد؟
تحقیقات برخی نشان داده است که مصرف استروژن در قرص‌های ترکیبی تأثیری بر مقدار و کیفیت شیر تولید شده توسط پستان مادر دارد. به همین دلیل، مصرف این نوع قرصها، به ویژه در شش ماه اول پس از زایمان، توصیه نمی‌شود.
اگر شما تمایل دارید پس از زایمان از قرص‌های خوراکی برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید، می‌توانید از قرص‌هایی که فقط حاوی پروژسترون هستند یا قرص‌های مینی‌پیل (minipil) که برای جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی استفاده می‌شوند، استفاده کنید. مصرف مینی‌پیل را می‌توانید شش هفته پس از زایمان آغاز کنید، یا در صورتی که به هیچ‌وجه به نوزاد خود شیر نمی‌دهید، می‌توانید زودتر آن را مصرف کنید.
چقدر در پیشگیری از حاملگی موثرند؟
در صورت استفاده صحیح و منظم از قرصها، میزان اثربخشی آنها در پیشگیری از بارداری بین 99.7 تا 99.9 درصد است. به عبارتی، تنها 1 تا 3 نفر از هر 1000 خانمی که از قرص استفاده می‌کنند، ممکن است در طول یک سال مصرف قرص باردار شوند.
با این حال، میزان اثربخشی قابل توجهاً وابسته به رعایت صحیح نحوه مصرف است. اگر قرصها به‌طرز نادرستی مصرف شوند، به عنوان مثال با عدم استفاده همزمان از یک روش مطمئن دیگر یا فراموشی چندین بار در یک دوره، احتمال بروز بارداری افزایش می‌یابد. به طور ساده، خطاهای بیشتر به معنی افزایش احتمال بارداری است. بنابراین، استفاده از این روش برای افرادی مناسب است که به‌طور منظم و طبق دستورات آن را مصرف می‌کنند.
همچنین، استفاده از این روش محافظتی در برابر بیماری‌های مقاربتی ایجاد نمی‌کند.
در صورت مصرف این قرصها، اگر تصمیم به بارداری گرفتم چه باید بکنم؟
توصیه می‌شود که یک ماه قبل از قطع قرص، مصرف فولیک اسید را آغاز کنید و برای معاینات پیش از بارداری به پزشک خود مراجعه کنید.
در صورت آماده بودن برای باردار شدن، لازم نیست تا بسته قرص را به طور کامل مصرف کنید. هر زمان که قرص را متوقف کنید، بدون توجه به تعداد قرص‌های باقی‌مانده در بسته، به مدت چند روز تا حداکثر یک هفته خونریزی خواهید داشت. در بسیاری از خانم‌ها، باروری بلافاصله پس از قطع قرص بازگشت می‌کند، در حالی که در برخی ممکن است تا چند ماه طول بکشد تا تخمک‌گذاری منظم رخ دهد.
بعضی پزشکان توصیه می‌کنند که تا زمانیکه دو سیکل قاعدگی منظم داشته باشید، از یک روش دیگر مانند روش طبیعی یا استفاده از کاندوم برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید. دلیل این توصیه این است که اگر در طی سیکل‌های نامنظم قاعدگی باردار شوید، تعیین سن دقیق بارداری و تخمین موعد زایمان دشوار خواهد بود. با این حال، نگران نباشید، اگر این اتفاق رخ داد، با انجام سونوگرافی در هفته‌های ابتدایی بارداری می‌توان به دقت زیادی زمان زایمان را تعیین کرد.
آیا استفاده از آن مزایایی برای سلامتی دارد؟
بله، این قرصها به‌خصوص برای خانم‌های سالم و غیرسیگاری مزایا ویژه‌ای نسبت به عوارض احتمالی مصرف دارند.
در بسیاری از خانم‌هایی که از این قرصها استفاده می‌کنند، دردها و مشکلاتی که ناشی از عادات ماهیانه هستند، کاهش می‌یابد. دوره قاعدگی منظم می‌شود و مدت زمان و مقدار خونریزی کاهش می‌یابد، که منجر به کاهش فقر آهن و کم‌خونی در این افراد می‌شود. علاوه بر این، فشارهای عصبی قبل از قاعدگی مانند سردرد و تحریک‌پذیری عصبی نیز کاهش می‌یابد.
- با توجه به اینکه تخمک‌گذاری را مهار می‌کند، در پیشگیری از بارداری بسیار موثر است و در نتیجه خطر بروز بارداری خارج از رحم را کاهش می‌دهد.
- مصرف آن آسان است و در فعالیت جنسی دخالتی ندارد.
- قابل برگشت است، به این معنی که با قطع مصرف آن، بلافاصله امکان بروز بارداری وجود دارد.
- خطر عفونت و التهاب لگن با مصرف قرص کاهش می‌یابد.
- در درمان و تشکیل مجدد برخی از کیست‌های تخمدان موثر است.
- خطر ابتلا به سرطان رحم و تخمدان به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و این اثر تا حدود 20 سال پس از قطع مصرف قرص نیز ادامه دارد.
- در خانم‌های مبتلا به اندومتریوز، با مصرف قرص، دردها و مشکلات ناشی از این بیماری کاهش می‌یابد. با این حال، مصرف قرص اندومتریوز را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
- احتمال بروز بیماری‌های خوش‌خیم پستان مانند کیست را کاهش می‌دهد.
- مصرف قرص منجب افزایش تراکم استخوانی می‌شود. در خانم‌هایی که نزدیک به سن یائسگی هستند، شدت و تعداد گرگرفتگی را کاهش داده و احتمال بروز پوکی استخوان را در دوران یائسگی کاهش می‌دهد.
- ممکن است باعث کاهش آکنه‌های پوستی شود. در خانم‌هایی که دچار افزایش رشد موهای صورت و بدن هستند، مصرف قرص می‌تواند بهبودی موقتی در این وضعیت ایجاد کند.
آیا انواع مختلفی از این قرصها وجود دارد؟
بله، وجود انواع مختلف قرصها وابسته به میزان و ترکیب هورمونهای استروژن و پروژسترون است و هر کدام نام‌های مختلفی دارند. قرص‌های با مقدار کمتر استروژن (LD) بطور رایج‌تر استفاده می‌شوند، در حالیکه قرص‌های با مقدار بیشتر استروژن (HD) در صورت تجویز ناصحیح قرص LD توسط پزشک استفاده می‌شوند. قرص‌های تری فازیک در سه دوره زمانی مختلف، دارای مقادیر مختلف هورمون هستند. همچنین قرص سیپروترون کامپاوند (با نام تجاری دیان) نیز وجود دارد که در برخی موارد توسط پزشک تجویز می‌شود.
نظرات کاربران