در طی دوران بارداری، پزشکان سعی می‌کنند با استفاده از بررسی‌های مختلف، از وضعیت سلامتی جنینی که درون رحم شما رشد می‌کند، اطمینان حاصل کنند. یکی از این معیارها، ارزیابی وضعیت رشد و وزندهی فرزند عزیز شما است که اطلاعات زیادی را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. به همین دلیل، در این مقاله به یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری، یعنی محدودیت رشد داخل رحمی جنین و همچنین علت رشد کم جنین در اوایل بارداری، پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر، با ما همراه شوید.
رشد کم جنین در اوایل بارداری
محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، که به عنوان محدودیت رشد جنین (FGR) نیز شناخته می‌شود، به وضعیتی اشاره دارد که در آن جنین با سرعت صحیحی رشد نکرده است و در نتیجه به علت رشد کم جنین در اوایل بارداری، اندازه آن کوچکتر از حد انتظار برای سن بارداری است. به طور دقیق‌تر، جنین‌های مبتلا به محدودیت رشد داخل رحمی، در درصد پایین‌تر از ۱۰ قرار دارند، به این معنا که اندازه آن‌ها کوچکتر از ۹۰ درصد جنین‌هایی است که در همان هفته‌های بارداری قرار دارند.
محدودیت رشد جنین می‌تواند به دو شکل متقارن و نامتقارن رخ دهد. در شکل متقارن محدودیت رشد جنین، هم سر و هم بدن به طور مشابهی کوچک بوده و به میزان کافی رشد نکرده‌اند، در حالی که در شکل نامتقارن محدودیت رشد جنین، رشد سر و مغز طبیعی است اما بقیه بخش‌های بدن به اندازه کافی رشد نکرده و کوچک مانده‌اند.
محدودیت رشد جنین، در حدود ۳ تا ۷ درصد از نوزادان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در هر زمانی از بارداری شروع شود. با این حال، علل مختلفی می‌توانند زمینه ساز این مشکل باشند و بسته به زمان شروع، علت محدودیت رشد ممکن است متفاوت باشد. به طور معمول، علل محدودیت رشد دیررس (بعد از هفته ۳۲ بارداری) از علل رشد کم جنین در اوایل بارداری متفاوت هستند.
نشانه های رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
اگرچه کوچک بودن شکم نسبت به هفته بارداری می‌تواند یکی از علائم هشداردهنده محدودیت رشد جنین در رحم باشد، اما در واقع این مشکل نشانه جسمی واضحی ندارد و سونوگرافی‌ها می‌توانند به تشخیص رشد کم جنین کمک کنند. به همین دلیل، پیگیری منظم ویزیت‌های پزشکی در دوران بارداری بسیار مهم است و نباید نسبت به آن‌ها بی‌توجه و سهل‌انگار باشید.
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری
رشد کم جنین در اوایل بارداری و در نتیجه محدودیت رشد داخل رحمی، اغلب به دلیل اختلال در خونرسانی جفتی رخ می‌دهد که در نتیجه آن، مواد مغذی و اکسیژن به اندازه کافی در دسترس جنین قرار نمی‌گیرند. ایجاد چنین شرایطی، دلایل احتمالی زیادی دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل مادری:
- فشار خون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- بیماری‌های قلبی یا تنفسی
- ابتلا به عفونت‌هایی مانند سرخجه، سیتومگالوویروس، توکسوپلاسموز و سیفلیس
- سوءتغذیه
- کم خونی و به ویژه کم خونی داسی شکل
- ابتلا به برخی بیماری‌های خودایمنی
- سن کمتر از 17 سال و یا بالاتر از 35 سال
- فاصله کمتر از 18 ماه با بارداری قبلی
- سابقه تولد نوزادی با مشکل محدودیت رشد داخل رحمی
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل مرتبط با رحم و جفت:
- کاهش جریان خون در رحم و جفت
- جدا شدن زودهنگام جفت از محل اتصال خود به رحم
- جفت سرراهی (نزدیک بودن جفت به سرویکس یا قرار گرفتن بر روی دهانه رحم که به عنوان پرویا نیز شناخته می‌شود)
- وجود عفونت در بافت‌های اطراف جنین
علت رشد کم جنین در اوایل بارداری به دلایل جنینی:
- دو یا چند قلو بودن جنین‌ها
- نقایص مادرزادی، به ویژه مشکلات قلبی
- ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21)
تشخیص رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
از هفته 20 بارداری به بعد، در طی معاینات معمول پزشکی، پزشک فاصله فوندوس (بالاترین بخش رحم) تا استخوان شرمگاهی را اندازه‌گیری می‌کند. عدد حاصل از این اندازه‌گیری معمولاً با هفته بارداری شما مطابقت دارد. اما اگر هر گونه اختلاف وجود داشته باشد، این ممکن است نشان دهنده عدم رشد مناسب جنین باشد. در چنین شرایطی، سونوگرافی برای ارزیابی وضعیت درخواست خواهد شد که ابزار اصلی ما در دوران بارداری برای سنجش وضعیت رشد و وزن گیری جنین در رحم است.
درمان رشد کم جنین در اوایل بارداری و محدودیت رشد داخل رحمی
درمان این شرایط، به دلیل رشد کم جنین در اوایل بارداری، بستگی دارد. اما به طور کلی، تلاش می‌شود تا علت زمینه‌ساز در صورت امکان کنترل و برطرف شود. برای بهبود خونرسانی جفتی، داروهایی تجویز می‌شود. پزشک شما و جنین را با دقت تحت نظر قرار می‌دهد و به صورت منظم بررسی‌هایی مانند سونوگرافی و تست بدون استرس (NST) انجام می‌دهد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان یا زایمان قبل از موعد به عنوان راه حل نهایی وجود داشته باشد.
نظرات کاربران